Kayseri’de Bünyan ve Yahyalı ilçeleri başta olmak üzere Mimarsinan ve Ağırnas kasabalarında bu kültürel miras hala yaşatılmaya çalışılıyor. Eskiden yaklaşık 10 bin tezgâhın olduğu ilde bugün tezgah sayısı bin civarına kadar gerilemiş durumda. Halı dokuyan büyük atölyeler yerini küçük işletmelere ve evlerde kadınlara bıraktı. Kentte 15-20 civarında işletmeci kadınlara iş vererek karşılıklı çıkar sağlıyor. Halı dokumacılığının devam etmesi içinse atölye imalatına dönülmesi gerekiyor. Bunun önündeki engel ise personel giderlerin fazla olması. Ticari işletmelerin kurulması bu nedenle karlı görülmüyor. Halk Eğitim Merkezleri kanalıyla kurs açılması ve devlet teşvikinin getirilmesi isteniyor.
Kayseri ile özdeşleşen Bünyan ve Yahyalı halıları, özellikle bazı ev hanımlarının geçim kaynağı haline geldi. Dokunacak halının malzemeleri işletme sahipleri tarafından karşılanıyor. Bayanlar da evde boş vakitlerinde tezgah önüne geçerek halı dokuyor. Bir kadın ayda 1 metrekare halı dokuyabiliyor. Uzun uğraşlar sonucunda dokunan halıların metrekaresi ise 500 liradan alıcı buluyor. Elde dokunduğundan iplik rengi ve desenler kişiye özel olabiliyor ve halı üzerine portre çalışması da yapılabiliyor.
İlkokul sonrası okumak yerine halıcılık işine giren Kayseri Halıcılar Odası Başkanı Ercan Efilti’ye göre son yıllarda dokuma halıya olan ilgi tekrar artmaya başladı. Efilti, Bünyan ve Yahyalı halısının şu anki durumunun yeterli seviyede olmamasına rağmen son 2-3 yıl öncesine göre daha iyi olduğunu söyledi. “Ürettiğimiz halıyı satabiliyoruz” diyen Efilti, vatandaşın da bin yıllık geçmişi bulunan bu mirasa sahip çıkması gerektiğini kaydetti.
Kayseri’de Bünyan ve Yahyalı halısının yanı sıra kilim ve ipek halı da dokunduğunu ifade eden Efilti, çalışmak isteyen bayanların bu alanda mutlaka iş bulduğunu kaydetti. Kendisinin 25 aileye halı dokuttuğunu anlatan Efilti, halı dokumacılığının ölmemesi için atölye imalatına ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı. Özellikle Çin’den getirilen bazı halıların dokuma diye satıldığını anımsatan Efilti, “Bu işimize ciddi oranda sekte vuruyor. Devletin bir şeyler yapma zamanı geldi geçiyor.” dedi.
"STRES DÜŞMANI HALI"
Bünyan ve Yahyalı halısının en büyük özelliklerinden birisi insan vücudunda elektriklenmeye sebep olmaması. Dokumada kullanılan yün ve pamuk tamamen doğal olduğundan üzerine basıldığında insandaki elektriği alıyor. Bu da kişinin rahatlamasını sağlıyor. Kayseri Halıcılar Odası Başkanı Ercan Efilti, “Günün iş yoğunluğu ve stresini çıplak ayakla Bünyan ya da Yahyalı halısı üzerinde yürüyerek atabilirsiniz.” diyor.
Kayseri’de düğün hediyesi olarak Bünyan ya da Yahyalı halısı verme geleneği olduğunu hatırlatan Efilti, halen bu geleneğin yaşatılmaya çalışıldığını ifade etti.
BÜNYAN VE YAHYALI HALISININ ÖZELLİKLERİ
Bünyan halısı, hayvansal üretim olan koyun yünü ve bitkisel üretim olan pamuktan imal ediliyor. Halının dokuma kısımları yünden, çözgü ve atkı kısımları ise pamuktandır. Çift düğümlüdür ve sökmek mümkün değildir. Enine ve boyuna 1 santimde 20 düğüm bulunur. Dokuma iplikleri kimyasal olmayan kök boya ile boyandığından tamamen doğaldır.
Yahyalı halısı ise yüzde 100 yündür. Boyamada tabii boyalar (kök boyası) kullanılması, ilmik sayısının sıklığı ve modelleri ile tanınır. Yahyalı halısının metrekare birim fiyatı ilmik sayısının sıklığına, dokumanın düzgünlüğüne göre değişmektedir. Yahyalı ve Bünyan halılarının ortak özelliği ise kullandıkça ve eskidikçe değeri artması ve renklerinin solmamasıdır. Yani maddi olarak enflasyona yenilmeyen bir değerdir.
Yorumlar
Yorum Gönder